Cut out? A short (tale) tail

De cutouts zijn ontwikkeld ter verbetering van de shape van een windsurfboard. Bij de brede boards heb je zo wel de voordelen van eerder planeren en stabiliteit, maar door de cutouts heb je ook de voordelen van de smallere tail en de verminderde waterweerstand. Op het zelfde moment krijg je ook een hogere snelheid en een betere manoeuvreerbaarheid. Een geheel vlakke bodem is dus kennelijk niet optimaal. Je kunt je echter afvragen of er andere oplossingen zijn dan het planeervlak te onderbreken middels een cutout want cutouts hebben ook nadelen. Vooral bij smalle boardjes zal het niet veel verbetering geven. Je moet een afweging maken tussen het natte oppervlakte en de afstroming. Cutouts verbeteren het natte oppervlak in high wind condities, maar geven een minder ideale afstroming. Smalle boards hebben van nature al een kleinere natte oppervlakte, en is het dus niet nodig om cutouts toe te passen. Pas bij een breedte vanaf zo'n 70 cm kunnen er theoretische voordelen optreden.

Nadelen

De duidelijkste negatieve eigenschap van cutouts zijn het veel sneller "tailwalken" . Je hebt simpelweg minder tegendruk van de achterkant van je board en daardoor minder controle (en dus minder snelheid). Boards met cutouts voelen daardoor vaak wat losser aan. Sommige grote slalom en formulaboards hebben niet voor niets plaatjes waarmee je bij harde wind de cutouts moet afsluiten.

De traditionele diepe cutouts zorgen voor een abrupte onderbreking van het planeervlak van het board. Abrupt met name ook in termen dat de cutout gelijk vanaf het begin een aantal centimeters diep is. Bij hoge snelheid (60 km/u+) zal het water wat onder het planeervlak doorstroomt nooit lukken de loze cutout ruimte volledig te vullen. Er blijft dus een deel stilstaande lucht achter wat gratis met het board meereist. Het grote nadeel hiervan zou zijn dat het board in toenemende mate gaat 'plakken' bij hogere snelheid als gevolg van het optredende vacuüm. Hoe kan er nu voorkomen worden dat de ruimte van de cutouts niet gevuld worden met lucht maar overal met water? Zorg er voor dat de cutouts geleidelijk dieper en breder worden zodat water de kans wordt gegeven de ruimte te vullen. De slide cut outs zijn hier een goed voorbeeld van.

Verschillen in cutouts en tails bij verschillende type boards

Ieder merk heeft zijn eigen filosofie en oplossing om een board de vaareigenschappen te geven die zij willen. Als voorbeeld heb ik de tails van een aantal JP's naast elkaar gezet om de verschillen weer te geven.

Een deel van de JP-collectie 2017

Bovenstaande afbeeldingen betreffen de verschillende tails en cutouts van een aantal JP-boards uit de 2017 line-up. Wat mooi te zien is: Voor freeride geen cutouts (ook niet bij de X-Cite Ride). Door de verwachte snelheden hebben deze kennelijk geen toegevoegde waarde. Bij de JP Super Sport (freerace) zijn er minimale slide cut outs en een middelmatige torro-tail. Ik denk dat dit voornamelijk is om de handling te verbeteren. Bij de Slalom-racing (slalom) is er weinig middelmatigs. Diepere slide cutouts, gewone cutouts en een agressieve torro-tail. Voor een zo klein mogelijk nat oppervlak in high wind condities. De SLW (lightwind) is weer wat genuanceerder de slide cutouts zijn breder dan bij de Super Sport, maar er zijn geen cutouts en de torro-tail is ook minder als bij de Super Sport. Bij de Formula (formula) is er een minimale slide cut out en zijn er zeer agressieve cutouts met een extra hoogte stap voor optimale release.

Model	Genre	Cutout	Slide Cutout	Torro-tail
Magic Ride	Freeride	Nee	Nee	Nee
X-Cite Ride	Freeride	Nee	Nee	Nee
Super Sport	Freerace	Nee	Ja, smal	Ja, Agressief
Slalom Racing	Slalom	Ja	Ja, breed en lang	Ja, Agressief
Super Lightwind	Lightwind race	Nee	Ja, breed en lang	Ja, Gematigd
Formula	Formula	Ja, 2-traps	Minimaal	Nee

Het is opvallend hoeveel oplossingen er kunnen worden gekozen om beperkingen van een shape te verminderen. Waar je het ene jaar bij de Starboard Isonic’s (slalom) een hele agressieve tail ziet, is er het volgende jaar weer een hoop materiaal bijgekomen. Dat ze met lichtweer meer power in de tail willen hebben kwam van Rémi (ontwerper Starboard) zelf in 2016, dat snap ik. Dat ze in 2017 alles weer opvullen is moeilijker te begrijpen. Maar testen door de riders zouden dit hebben uitgewezen.

Op de foto links de Starboard Isonic 2012 links (inclusief de contour van de 2014) en rechts de Isonic 2014, op de foto rechts de Starboard Isonic 2017 boven en 2016 onder

Lichtweer

De laatste jaren is de trend dat stabiliteit over de lengte as veel voordelen oplevert bij het aanplaneren. Kortere boards moeten actiever worden opgestart. Bij een Formula met gewenst zeer breed inzetbereik kan ik mij ultra korte boards voorstellen. Maar hierdoor wordt het al snel technischer en lastiger. Naast de minimale weerstand wil je ook optimale aan de windse eigenschappen, optimale down wind eigenschappen (niet alleen in snelheid maar ook in de hoek) en goede low wind eigenschappen. Omdat je nu met erg veel eisen zit, is een conventionele shape niet toereikend. De brede tail heb je nodig om die grote vin aan het werk te zetten, het grote planeer vlak gaat dan wel ten koste van de weerstand, dus zaag je een stukje van dit oppervlakte weg. Lichtweer slalomboards worden langzaam steeds weer iets langer. Het voordeel is een zeer geleidelijke rockerlijn, met name in de neus. Het gekke is dat fabrikanten de breedste slalom maten nu nog vaak het kortst bouwen, volgens mij een directe afgeleide van de beter te controleren moderne formula boards. De gemiddelde lengte van een Starboard, JP of Fanatic is circa 230 cm. Prima voor een verbreding van het inzetbereik, maar veel minder logisch voor eigenaren van een licht-, mid- en eventueel zelfs hardweer board.

Om de nieuwe Starboard Isonic's 127 en 137 (2017) beter uit te rusten voor lichtweer hebben ze de slide cutout langzaam laten aflopen vanaf de cutouts aan de achterzijde. Ze hebben deze cutout de toepasselijke naam 'camel hump' gegeven. Voordelen zouden moeten zijn dat er eerder geplanneerd kan worden en makkelijker versnelt uit een gijp. Deze Camel hump heeft de Fanatic Falcon slalom ook gehad in 2016. Peter Man heeft hem zelfs op zijn Fanatic 152 geïntroduceerd (voor dat Fanatic er zelf mee aan de slag ging). 

Voor lichtweer zijn er in het race-segment verschillende opties, een aantal merken werkt met slide cutouts. Zo heeft de Ultrasonic een korte slide cutout, gewone cutout en gematigde torro-tail. De torrotail is bij de andere merken in de meeste gevallen van minimaal tot middelmatig. De Cutouts zijn van groot (Fanatic lightwind), middelmatig (Starboard Ultrasonic) tot afwezig (JP Super Light Wind).

Feit is wel dat de Bic Techno Formula (2006) zonder cutouts als één van de eerste boards planeerde, maar eenmaal in plané aan alle kanten ingehaald werd. Mijn voorkeur bij lichtweer gaat hier dan ook uit naar gematigde cutouts, slide cutouts of een combinatie hiervan. De torro-tail mag niet te agressief zijn, daar deze voor lichtweer minder succesvol is. Starboard heeft het in 2017, na intensief testen, bij alle lichtweer modellen sterk gereduceerd.

Delen